zondag 7 oktober 2012

Koude nacht achter de rug

Temperatuurgrafiek Drongen
Voor het eerst sind mei is het kwik in Drongen weer eens onder de 5°C gedaald. Onder een heldere sterrenhemel wees de thermometer rond 5 uur deze ochtend op anderhalve meter hoogte +2,7°C aan. Voor begin oktober is dat vrij koud. Op een aantal plaatsen in Vlaanderen zal het ongetwijfeld aan de grond gevroren hebben, maar in Drongen was dat niet het geval. Het gras was deze ochtend flink bedauwd, maar niet berijmd.

In een heldere en windstille nacht is het aan de grond vaak 4 tot 5 graden kouder dan in de thermometerhut op anderhalve meter hoogte. Vorige nacht was dat dus niet het geval. Daarvoor was de lucht nog te vochtig. De afkoelende lucht raakte snel verzadigd en de waterdamp condenseerde op de bodem tot dauw. Bij dat proces komt er warmte vrij en daardoor kon het aan de grond niet afkoelen tot aan het vriespunt.

Ondanks de vochtige lucht ontstond er weinig of geen stralingsmist. Daarvoor stond er te weinig wind. Voor de vorming van mist is een minimum aan wind nodig, maar de vorige nacht was het in Oost-Vlaanderen windstil. Een klein beetje wind zorgt er voor dat de onderste koude luchtlagen wat door elkaar worden gemengd zodat één laag(je) ontstaat met verzadigde lucht. Die laag kan zowel 1 meter als enkele honderden meters dik zijn. In de verzadigde luchtlaag ontstaan dan kleine waterdruppeltjes, die mistbanken of mistvelden vormen. Als er totaal geen wind staat, zakt de koudste lucht tot op de grond, vormt alleen daar een flinterdun verzadigd laagje en zet alle waterdruppeltjes af op de bodem. Als het koud genoeg is, zijn dat geen druppeltjes maar ijskristallen. Op die manier ontstaat ruige rijp.

Als er te veel wind staat, ontstaat er ook geen stralingsmist. Dan mengen de onderste koude lagen aan de grond zich met warmere lagen op grotere hoogte en raakt de lucht aan de grond bijgevolg niet verzadigd. Mist blijft dan ook vaak één van de moeilijkste factoren om correct in te schatten.

Vlak aan zee was het vorige nacht trouwens veel zachter. In Zeebrugge raakte het kwik niet onder de 11°C. Het relatief warme zeewater en wat meer lage bewolking waren daar de oorzaak van.

Ook morgen-, woensdag- en misschien donderdagochtend kan het kwik in Oost-Vlaanderen tot rond of onder de 5°C dalen. Van nachtvorst is voorlopig nog geen sprake. De maxima zijn normaal voor de tijd van het jaar en liggen rond 15°C. Behalve op woensdag is het vaak erg wisselvallig. Wind staat er de komende dagen nauwelijks, want we bevinden ons meestal in een zadelgebied of onder een mobiele hogedrukkern.

2 opmerkingen:

  1. Gert, vanmorgen, maandag 8 oktober, bij ons in het oostelijke deel van Vlaams-Brabant wel lichte grondvorst, en mijn autoruit was helemaal beslagen met vorst...

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dag Roberto,

      Ja, ten oosten van de lijn Antwerpen-Brussel was het maandagochtend behoorlijk fris, met op veel plaatsen vorst aan de grond en in Limburg temperaturen in thermometerhut hier en daar tussen 0° en 1°C. Ook morgen- en donderdagochtend zit dat er wel in.
      In Scandinavië en West-Rusland zit er over een paar dagen zelfs een eerste winterprikje in.

      Vriendelijke groeten,

      Gert

      Verwijderen