vrijdag 21 december 2012

De winter sneuvelt in Groningen

De weermodellen hadden het al dagenlang erg goed in de gaten: de verschillen in het weerbeeld in de Benelux zijn vandaag heel erg groot geworden. Onderstaand kaartje met de waarnemingen van deze avond maken duidelijk dat de winter zoals verwacht tot in het noorden van Nederland is geraakt. Het vriest in Groningen en delen van Friesland en Drenthe. In die omgeving viel vandaag ook sneeuw en momenteel ijzelt het er volop.

Veel verder raakt de winter niet. De vorstgrens rukt niet verder op en verdwijnt de volgende dagen zelfs erg ver naar het oosten en noorden. Een westcirculatie voert de rest van 2012 zachte maritieme lucht naar onze omgeving, op winterweer van betekenis hoeven we de komende tien dagen niet te rekenen.

Vrijdagavond 21 december 2012: vorst, sneeuw en ijzel in Groningen, Friesland en Drenthe. In het zuiden en zuidwesten van Nederland én in Vlaanderen is het allesbehalve winters. (Bron kaartje: www.knmi.nl)

dinsdag 18 december 2012

Korte termijn onzeker, lange termijn zacht

De onzekerheid voor de periode van donderdag tot en met maandag, blijft nog in de weermodellen zitten. Over de periode daarna heerst er meer zekerheid: de laatste dagen van december lijken vrijwel zeker zacht te zullen verlopen. De onzekerheid op de kortere termijn heeft alles te maken met de precieze koers van een depressiekern. Na het weekend trekt die kern weg en zijn de modellen veel zekerder van hun zaak.

Al dagenlang bepalen twee hoofdrolspelers ons weerbeeld: een complexe depressie boven de noordelijke Atlantische Oceaan en een stevig hogedrukgebied boven Rusland, dat zich uitstrekt tot boven Oost-Europa en Scandinavië. De vorstgrens valt ongeveer samen met de grenzen van dit hogedrukgebied en lag deze middag boven Polen. De Atlantische depressie stuurt zeer zachte oceaanlucht naar West-Europa. Zo was het deze middag ruim boven de +10°C in Bretagne.

Het koufront van de Atlantische depressie ligt momenteel nog ten westen van Ierland, maar komt onze richting uit. Donderdag bereikt het ons met veel neerslag. Het komt vervolgens west-oost georiënteerd boven onze omgeving te liggen. Door golfvorming onstaat er een aparte depressiekern op dit front. Ten noorden van de kern zuigt de randdepressie de koude, continentale lucht aan van boven Oost-Europa. Ten zuiden van de kern begint de zeer zachte lucht van boven Frankrijk aan een opmars. Het front zelf vormt de haarscherpe grens tussen beide luchtsoorten.


De temperatuur zondagmiddag volgens het Amerikaanse weermodel. De wintergrens ligt volgens deze verwachting boven Nederland. (bron: wetterzentrale.de)
Voorlopig ziet het er nog altijd naar uit dat de grens tussen de koude lucht en de zeer zachte lucht komend weekend ongeveer boven Nederland komt te liggen. Vlaanderen blijft vrijwel zeker in de zeer zachte lucht, met maxima rond of boven 10°C. Het noordoosten van Nederland maakt volgens de meest recente prognoses 60 procent kans om in de koude lucht terecht te komen, terwijl er zo'n 40 procent kans is dat de zachte lucht ook tot daar kan doordringen.

Een front met zo'n duidelijke temperatuurstegenstelling levert meestal veel neerslag op. Dat is ook nu het geval. In Vlaanderen is dat bijna zeker allemaal regen. Van nu tot en met Kerstdag kan er bij ons op veel plaatsen 30 tot 40 mm regen vallen. Het wordt dus hier en daar opletten voor wateroverlast. Voor het noorden van Nederland wordt het spannend. De zachte lucht dringt op grotere hoogte verder door dan aan de grond. Dat kan ervoor zorgen dat de neerslag valt als sneeuw, die smelt als ze door de warmere luchtlagen valt en vervolgens weer bevriest of onderkoelt in de onderste luchtlagen. Het resultaat is dan in het eerste geval ijsregen , in het tweede geval ijzel. Kan de zachtere lucht ook in de hogere luchtlagen niet ver genoeg doordringen, dan kan er in het noorden van Nederland komend weekend een pak sneeuw vallen.
De kans dat ook Vlaanderen met winterse neerslag te maken krijgt, is nog niet helemaal uitgesloten maar wel erg klein: niet veel meer dan 10 procent. Dat er enige onzekerheid blijft, valt ook op te maken uit de verwachte maximumtemperatuur voor zondag 23 december: de mediaan van het ensemble ligt voor Gent op maar liefst +12°C, maar er zijn nog altijd enkele vermetele EPS-leden die het ook in Vlaanderen zondag overdag laten vriezen. De kans dat zij het bij het rechte eind hebben, is zoals gezegd erg klein.

Vanaf Kerstdag lijkt de verwachting paradoxaal genoeg veel minder onzeker. Dat komt gewoon omdat de depressiekern dan is weggetrokken en we zo goed als zeker voor een hele tijd in de zachte zeelucht achter het front terecht komen. We krijgen dan in de laatste week van december wisselvallig en zacht weer, met maxima meestal rond 7°C en minima meestal rond 3°C. Wat vorst tijdens een helder nacht is dan niet uitgesloten, maar structureel winterweer lijkt niet meteen aan de orde.





zondag 16 december 2012

Grote onzekerheid vanaf donderdag

De winter heeft een serieuze stap terug gezet en tot en met woensdag blijft het erg zacht voor de tijd van het jaar. Vanaf donderdag beginnen de weermodellen erg verschillende oplossingen te berekenen, die gaan van erg zacht tot diepwinters en alles wat daar tussen zit. De onzekerheid is met andere woorden erg groot vanaf donderdag.

Kijken we eerst even terug wat het eerste winterse prikje tot nu toe heeft opgeleverd in Drongen. We zitten dit winterhalfjaar al aan 13 vorstdagen, 4 sneeuwdagen, 3 dagen met een sneeuwdek en een hellmangetal van 2,0 (zie uitleg in de rechterkolom). Nog zeker niet indrukwekkend, maar ook niet slecht. In de winter van 1984-'85 bijvoorbeeld had het in Vlaanderen tot en met 31 december nog geen enkele keer gevroren. Wat toen vanaf januari volgde, was uiteraard wel bepaald indrukwekkend.

De analysekaart van zondag 16 december 2012, 06utc.

Het zachte weer dat we deze dagen kennen, wordt veroorzaakt door een complex en uitgestrekt lagedrukgebied boven de Atlantische Oceaan. Op de analysekaart van het MetOffice hierboven, zien we diverse grondkernen ten noorden en ten westen van de Britse Eilanden. Die sturen onstabiele, maar zachte oceaanlucht naar onze omgeving waarin een aantal buienlijnen meetrekken (aangeduid met de gebogen zwarte lijntjes loodrecht op de isobaren). Boven Rusland ligt een stevig hogedrukgebied, de kern van 1055 hPa valt net buiten de kaart. Onder dit hogedrukgebied regeert de winter met strenge hand, maar het ligt te ver van ons af om ons weerbeeld te kunnen beïnvloeden.

Onzekerheid
In deze situatie komt de volgende dagen weinig of geen verandering. Beide systemen blijven vrijwel ter plaatse liggen en zorgen bij ons voor een overwegend zuidwestelijke tot zuidelijke stroming, met het bijhorende zachte weer. De maxima liggen tussen 7 en 9°C, de minima blijven ruim boven het vriespunt.
Eigenlijk al vanaf woensdag beginnen de weermodellen uiteenlopende oplossingen te berekenen. In het complexe lagedrukgebied op de oceaan ontstaan nieuwe randdepressies, maar de modellen zijn er nog niet uit waar dat precies zal gebeuren en welke koers ze zullen volgen.
Het hangt van de diepte en de koers van die depressiekernen af of het Russische hogedrukgebied zich al dan niet naar het westen zal kunnen uitbreiden. Als dat niet gebeurt, verandert er weinig en blijven we onveranderd te maken krijgen met de aanvoer van (erg) zachte oceaanlucht uit het zuidwesten of het zuiden. Als het hogedrukgebied zich wél westelijk kan uitbreiden, krimpt de wind verder naar oostelijke richtingen. Vanuit die richting wordt al snel veel koudere, continentale lucht aangevoerd. In dat geval kunnen we in de tweede helft van de komende week al meteen de winter induiken.

De 50 EPS-berekeningen voor de temperatuur, met een erg grote spreiding vanaf donderdag. (Bron: weerplaza.nl)

Die onzekerheid vinden we duidelijk terug in de "pluimverwachting" voor de temperatuur van het EPS van ECMWF1600. Vanaf donderdag 20 december kan het zowel erg zacht als behoorlijk koud worden. Voor volgend weekend zijn er EPS-leden die een middagtemperatuur van -8°C berekenen, andere komen met een maximum van +12°C. Dat is een verschil van maar liefst 20°C. Eigenlijk kunnen we ons dus nog niet uitspreken over het weerbeeld van volgend weekend.

Luchtmassagrens
De kans op winterkou is trouwens beduidend groter in het noordoosten van Nederland dan in het zuidwesten van Vlaanderen: dat is typisch voor een situatie met een sterk hogedrukgebied ten noordoosten van onze omgeving. Weerkundigen spreken in zo'n geval van een LMG-situatie, een luchtmassagrens. De 1606-run van het Amerikaanse GFS-model berekent zo'n situatie voor volgende zondag voor de Benelux. Het noordoosten zit in continentaal polaire lucht, het zuidwesten in maritiem subtropische lucht. De maximumtemperatuur bedraagt -1°C in Groningen, bij ons is het in westelijk Vlaanderen maar liefst +11°C. Meestal gaat dit gepaard met een intensieve neerslagzone, waar regen, ijzel en sneeuw erg dicht bij elkaar liggen. De kans dat dit daadwerkelijk zo uitkomt, is erg klein. Ik geef de kaart alleen mee als voorbeeld en het maakt ook mooi duidelijk hoe onzeker de situatie momenteel is op de wat langere termijn.

De kaart met verwachte maximumtemperaturen van het Amerikaanse model voor volgende zondag toont een LMG in de Benelux: vrieskou in het noordoosten, bijzonder zacht in het zuidwesten.



woensdag 12 december 2012

Voorlopig geen winter

Een blik op de tiendaagse en veertiendaagse verwachtingen van vanavond is vrij ontnuchterend. Hoewel het kwik nu enkele graden onder het vriespunt ligt, is vanaf  overmorgen de winter in onze omgeving volledig van de weerkaarten geveegd. Een Atlantische depressie stuwt vanuit het zuidwesten zachte lucht naar de Benelux, en dat meerdere dagen lang.

Het stevig hogedrukgebied boven Rusland biedt voorlopig nog weerwerk en houdt de winter in stand boven Oost-Europa. Maar er zijn aanwijzingen dat deze anticycloon volgende week zou wegzakken naar het zuiden. Dat zou de weg vrijmaken voor een onvervalste westcirculatie, die de zachte lucht erg ver het continent in jaagt. In dat geval maakt de winter voorlopig geen enkele kans meer in onze contreien. Schaatsliefhebbers kunnen alleen maar hopen dat de weermodellen binnenkort toch weer wat winterse mogelijkheden laten zien, maar een stevige ijsvloer zal meer dan waarschijnlijk niet meer voor dit kalenderjaar zijn. Hopelijk brengt 2013 beterschap.

maandag 10 december 2012

Kans op sneeuwbuitjes aan de kust

Komende nacht en morgenochtend is het niet uitgesloten dat er aan de Belgische kust enkele sneeuwbuitjes vallen. We bevinden ons in maritiem polaire lucht en de bovenluchten koelen geleidelijk aan af. Vannacht is het rond -30°C op 5000 meter hoogte, rond -9° op 1500 meter en rond of iets boven het vriespunt in de thermometerhut.
Boven het relatief warme zeewater is de troposfeer voldoende onstabiel om een aantal buien te laten ontstaan. De wind op 700 hPa waait komende nacht uit NNO. Dat betekent dat deze uitstervende Noordzeebuien nipt het land kunnen binnendrijven. Aan de grond is de wind wat meer geruimd en waait hij zwak uit NO, dus van over land. De zachtere zeelucht kan aan de grond dus het binnenland niet ver binnendringen.
Vlak aan zee is het allicht net iets te warm om bij een eventuele sneeuwbui een sneeuwdekje te krijgen. Enkele kilometers verder landinwaarts zou het wél net koud genoeg kunnen zijn. Als een sneeuwbui zo ver zou geraken, kan ze daar wel voor een dun wit tapijtje zorgen.
Door de noordelijke stroming lijkt de kans op dit dunne en plaatselijke sneeuwdekje wel beperkt te blijven tot de regio ten westen van de lijn Maldegem-Beernem-Tielt-Kortrijk.

zondag 9 december 2012

Drie dagen vrij koud vanaf dinsdag

Vandaag zaten we eventjes in de warme sector van een depressie met kern boven de Noordzee. Het kwik liep daarbij ferm op: +8°C aan zee, +7° in Drongen en +5° in Kleine Brogel. Alleen in de Hoge Venen bleef de dooi beperkt. Daar sukkelde het kwik net tot aan 0°C en bleef er wat lichte sneeuw vallen.
Morgen maandag zitten we alweer in iets koudere lucht. Het (weinig actieve) koufront van de depressie is dan immers over ons land getrokken. Als er morgen nog ergens een buitje valt, kan dat een winters karakter hebben, maar op veel plaatsen blijft het droog. De hoge maxima van vandaag halen we niet meer. In het westen ligt het kwik overdag rond 5 à 6°C. In de Hoge Venen blijft het alweer de hele dag vriezen. Het beetje sneeuw dat er is weggesmolten, wordt meteen weer aangevuld.

Dinsdag is overal een droge dag, behalve vlak aan zee. Daar kan een winterse bui vallen. Dinsdagochtend vriest het op de meeste plaatsen licht, overdag halen we zo'n 3 graden. In de hoge Ardennen is het koud, met maxima rond -5°C.
We profiteren dinsdag van een mobiel hogedrukgebied. De kern van dit hogedrukgebied ligt in de nacht van dinsdag op woensdag pal boven ons, waardoor het die nacht opnieuw vrij koud kan worden: rond -3°C in het centrum en tot -14°C boven het sneeuwdek in de Hoge Venen. Woensdag overdag kan de mist lang blijven hangen. Als de zon er door komt, halen we 3 of 4 graden, anders blijft het enkele graden kouder.
Donderdag neemt de bewolking toe. We krijgen dan waarschijnlijk de koudste dag van de week, met maxima amper boven het vriespunt in Vlaanderen en rond -5°C in de Oostkantons. De geschiedenis herhaalt zich, want net als vorige donderdag nadert dan vanuit het westen een occlusiefront, verbonden aan een Atlantische depressie. Dat front kan in de nacht van donderdag op vrijdag zorgen voor wat winterse neerslag (sneeuw, smeltende sneeuw of ijzel), maar maakt uiteindelijk een eind aan de wat koudere periode. De eventuele winterse neerslag gaat vrijdag uiteindelijk over in regen.

Vanaf volgend weekend is de verwachting nog onzeker, maar de meeste berekeningen van de weermodellen gaan voor een duidelijke verzachting, met vanaf volgend weekend maxima rond +7°C en in de nachten amper nog wat vorst. Toch trekt de winter zich niet erg ver terug. Boven West-Rusland ligt een kanjer van een hogedrukgebied, met een kern van 1055 hPa. Dat houdt de winter stevig in stand boven Oost-Europa en Scandinavië. Voorlopig ziet het er echter niet naar uit dat die winterkou de komende veertien dagen naar ons komt. Alhoewel ook de ensembles soms snel kunnen omslaan. Dat hebben we vorige week ervaren, toen ze vrij eensgezind allusie maakten op écht winterweer. Daar is uiteindelijk weinig van in huis gekomen. Misschien zien we nu het omgekeerde gebeuren, al is dat tot nader order te catalogeren als "hoopvol denken".

De "pluim" voor de volgende 14 dagen: koud van dinsdag tot en met donderdag, daarna kiezen de meeste oplossingen voor vrij zacht tot zeer zacht weer. De koude leden zijn in de minderheid. (bron: weerplaza.nl)

vrijdag 7 december 2012

Korte terugblik op de sneeuwzone

De sneeuwzone is ondertussen over Vlaanderen getrokken, tijd voor een korte terugblik. Zoals verwacht was de situatie in het westen van Vlaanderen kantje-boord. We pikten ook nog eventjes een stukje van het warmfront van de storing mee, zodat de temperatuur rond middernacht wat opliep en er op veel plaatsen in het westen wat regen of natte sneeuw viel. In het tweede deel van de nacht liep het occlusiefront binnen, gepaard met sneeuwval. Daarbij bleef de temperatuur net boven het vriespunt. Op een al natte ondergrond bleef de sneeuw niet goed liggen, zodat in westelijk Vlaanderen een erg nat sneeuwdek van een paar centimeter het hoogst haalbare was.

In Limburg en grote delen van Nederland viel het dubbeltje wel aan de goede kant. Daar ontstond een mooi sneeuwdek, meestal tussen 5 en 10 centimeter dik. Koploper in de meldingen was de regio van Wageningen, waar 15 tot 18 centimeter sneeuw werd opgemeten. Het kwik bleef er ook iets onder het nulpunt.

Al bij al hebben de weermodellen de situatie erg goed ingeschat. Alleen de allerlaatste runs van de kleinschalige weermodellen waren misschien iets te postitief voor de sneeuwkansen in het westen (zie ook mijn laatste update gisteren).
Hier en daar is te horen dat er door de weerbureaus te veel werd gewaarschuwd voor deze sneeuwzone. Dat klopt misschien deels. Aan de andere kant is deze situatie perfect te vergelijken met die van 9 februari 2010. Ook toen ontstond er een papperig sneeuwdekje van enkele centimeters. Toen stond het hele land in rep en roer omdat er niet voldoende was gewaarschuwd door de weerdiensten. (Sommigen beweerden zelfs dat er geen sneeuw was aangekondigd, maar dat klopt niet. Het KMI had daags voordien al gewaarschuwd op haar website). Het blijft vaak een moeilijke afweging, vooral in randgevallen als deze.

In Limburg kleurde het landschap prachtig wit vandaag (Foto weerman Ruben Weytjens, Neeroeteren)

donderdag 6 december 2012

Korte sneeuwupdate

Een korte update voor de sneeuwval komende nacht en morgenochtend. Volgens de diverse meso-modellen volgt de depressiekern een vrij westelijke koers. Dat betekent dat vrijwel overal in Vlaanderen de wind van over land blijft waaien en dat ook vrijwel overal de neerslag als sneeuw zal vallen. Het kwik is licht negatief en ligt op de meeste plaatsen tijdens de sneeuwval tussen 0 en -1°C. Er staat een stevige wind uit zuidelijke richtingen, waardoor er sneeuwdrift ontstaat.
Het blijft altijd moeilijk om de sneeuwhoogte op voorhand in te schatten, maar tussen 5 en 10 cm lijkt wel realistisch.

Morgen overdag blijft het kwik in het oosten rond het vriespunt hangen, in het westen kan het een graadje dooien. Vlak aan zee is een +3 mogelijk. Later op de dag kan de ingedraaide occlusie (het front dat om de kern heen is gedraaid) opnieuw voor wat sneeuw zorgen en in de nacht van vrijdag op zaterdag gaat het overal vriezen.

Voor een meer technische bespreking van de situatie vannacht en morgen, verwijs ik graag naar de bijdrage van collega Karim, op zijn blog Severe Weather Outlook Benelux.

De verwachtingskaart van UKMO voor morgenmiddag: de depressiekern ligt op de Noordzee, vlak voor onze kust. Het occlusiefront met de sneeuw ligt al ten oosten van ons, maar het ingedraaide deel kan 's avonds opnieuw voor wat sneeuw zorgen.

woensdag 5 december 2012

Winter laat zich een eerste keer gelden

Het eerste sneeuwdekje van de winter 2012-2013 in Drongen is een feit. Bij de doortocht van het occlusiefront koelde de bovenlucht vanmiddag genoeg af om de regen te laten overgaan in sneeuw. De temperatuur daalde van +3,8° iets na middernacht naar +0,3°C iets na de middag. In de winter vallen maximum- en middagtemperatuur niet altijd samen. Ondanks de natte ondergrond bleef de sneeuw ook liggen.


Van over zee kwamen vandaag een aantal winterse buien binnedrijven, die plaatselijk zorgden voor een papperig sneeuwdekje. (webcam KMI Zeebrugge)


Vanavond kunnen er nog wat buien vallen, maar geleidelijk komen er ook opklaringen binnendrijven en het tweede deel van de nacht verloopt droger. Op veel plaatsen daalt het kwik enkele graden onder het vriespunt. Morgen blijft het droog en in de voormiddag is het vrij zonnig, met maxima rond 3°C. (update donderdag 05/12: dat was duidelijk geen goede verwachting van mij. In plaats van zonnig en droog, vielen er deze voormiddag in het Gentse talrijke sneeuwbuien die van boven zee kwamen binnendrijven, gc) Later op de dag neemt de bewolking toe en in het eerste deel van de nacht valt er vanuit het westen neerslag. Aan zee is dat regen of sneeuwregen, verder landinwaarts in de provincie West-Vlaanderen natte sneeuw en vanaf de provincie Oost-Vlaanderen droge sneeuw. Althans, dat lijkt momenteel de meest waarschijnlijke optie. In de praktijk kunnen die grenzen van de neerslagsoort zowel nog naar het oosten als naar het westen opschuiven, afhankelijk van de precieze koers van de depressiekern en de intensiteit van de neerslag. Wie ten oosten van de lijn Antwerpen-Brussel woont, lijkt vrijdag zo goed als zeker een dik pak sneeuw te krijgen.

Het feit dat er minstens in het oosten van ons land vrijdag een pak sneeuw valt, heeft zijn gevolgen voor het weerbeeld in het weekend. Zaterdagochtend kan het boven een sneeuwdek plaatselijk matig vriezen. In de Ardennen zelfs streng of zeer streng. In de loop van de dag draait de wind naar het oosten. Hij blijft dus over een besneeuwd landschap waaien, waardoor op veel plaatsen de maxima het vriespunt niet halen. Zelfs in het waarschijnlijk nog groene West-Vlaanderen voert de wind de koude lucht aan, zodat ook aan zee het kwik met moeite +2°C haalt.
Ook zondagochtend is het nog koud, met in Vlaanderen lichte tot matige vorst. Daarna krijgt de winter het eventjes moeilijk. Een hogedrukgebied komt van de oceaan het continent opgeschoven. De kern blijft daarbij ten zuiden van ons, waardoor de wind zondagmiddag naar het westen draait. Er sijpelt zachtere zeelucht binnen en in het westen van het land begint het licht te dooien, met maxima tot +3°C in het Gentse. Er kunnen daarbij ook een aantal winterse buitjes vallen. In Limburg kan het duren tot de nacht van zondag op maandag vooraleer het kwik boven het vriespunt kruipt, maar uiteindelijk gaan ze ook daar voor de bijl.

Maandag lijkt voorlopig de zachtste dag te worden. Het eerder genoemde hogedrukgebied schuift verder door en we komen onder de invloed van een depressie boven de Noordzee. Het wordt wisselvallig, met maxima rond +5°C in het Gentse. We houden wel nog een slag om de arm, want er is nog altijd een kleine minderheid van de computerberekeningen die van geen verzachting willen weten en zondag, maandag en dinsdag gewoon dag en nacht laten doorvriezen. De kans dat die berekeningen het bij het rechte eind hebben, is wel kleiner dan 25 procent. In de Hoge Venen blijft het de hele tijd vriezen en valt er geregeld sneeuw bij. Daar kunnen ze zich stilaan opmaken voor een pracht van een kerstvakantie, met volop wintersportmogelijkheden.

Verdere trend


De 51 temperatuurberekening van het Europese model voor de komende 14 dagen. (Bron: weerplaza.nl)
Over het vervolg begint nu toch meer zekerheid te komen. Alle computermodellen gaan voor een stevig hogedrukgebied boven Rusland en Scandinavië. Dat zou betekenen dat we vanaf woensdag te maken krijgen met vrij zonnig maar koud vriesweer, waarbij het kwik overdag nauwelijks of niet boven nul komt en het 's nachts matig vriest. De meeste ensembleleden ondersteunen dit scenario, al zijn er ook nog altijd een aantal zachte oplossingen terug te vinden.

In elk geval ziet het er naar uit dat koning winter zich een eerste keer stevig laat gelden in dit nog prille seizoen.

dinsdag 4 december 2012

Op de grens tussen regen en sneeuw

De weerkaarten voor de komende dagen ogen op het eerste gezicht vrij winters, maar blijven tegelijk erg onzeker. Alles heeft te maken met de precieze koers die depressies zullen volgen. Op de langere termijn lijken de modellen voor echt winterweer te gaan, met zelfs een grote kans op ijsdagen. Maar ook hier is de nodige argwaan nog op zijn plaats.

Op de hoogtekaarten zien we dat de straalstroom momenteel boven het zuiden van Frankrijk en het noorden van Spanje loopt. Dat wil zeggen dat we in een westelijke stroming zitten, maar tegelijk ook aan de koude kant van de jet, in maritiem polaire lucht. Er bestaan twee uitstekende woorden om het weerbeeld te beschrijven dat daar in december bij hoort: "waterkoud" en "kwakkelweer". Het is een komen en gaan van depressies met bovenluchten die de ene keer precies koud genoeg zijn om winterse neerslag op te leveren, de volgende keer nét niet. Dat levert die typische mengelmoes op van regen, smeltende sneeuw en sneeuw. Bovendien is het vaak zeer moeilijk om in te schatten welke vorm van neerslag er precies zal vallen en waar de scheiding tussen de verschillende soorten komt te liggen: de ene keer in het westen van het land, de andere keer in Limburg of de Ardennen. Ik vrees dat we ons daar bij moeten neerleggen en dat valt soms moeilijk uit te leggen in een maatschappij die tegenwoordig bijna van minuut tot minuut en van gemeente tot gemeente willen weten welk soort weer we precies krijgen.

Vandaag is het een wisselvallige dag, met een komen en gaan van buien. In het westen zijn dat regenbuien, in het oosten geleidelijk opnieuw winterse buien en in de hoge Ardennen sneeuwbuien. De maxima liggen rond 6°C in het westen en rond het vriespunt op de Hoge Venen.
Komende nacht trekt een occlusiefront over onze omgeving. Het is dus zwaarbewolkt en er valt geregeld neerslag. Achter de occlusie koelt de bovenlucht opnieuw af, dus kan die neerslag opnieuw een winters tintje krijgen, maar droge sneeuw zit er voor Vlaanderen allicht niet in. Tijdens een sporadische opklaring kan het wel snel afkoelen, met lichte vorst aan de grond tot gevolg.
Morgen woensdag hangt er vooral in de voormiddag nog veel bewolking. Later op de dag komen er opklaringen, maar nemen ook de winterse buien in aantal toe. Die buien kunnen in heel Vlaanderen wat natte sneeuw opleveren. De maxima komen niet veel hoger uit dan +3 à +4°C. Alleen vlak aan zee is het enkele graden zachter, omdat de wind vanover het nog warme zeewater waait.
In de nacht van woensdag op donderdag komt het opnieuw tot lichte vorst. Het aantal winterse buien neemt tijdelijk af en de maxima liggen donderdag onveranderd rond 3 à 4°C. 's Avonds neemt de bewolking toe en dan wordt het spannend op de weerkaarten.

Sneeuw, natte sneeuw of regen  

Het Amerikaanse weermodel verwacht de kern vrijdagavond vlak ten zuiden van ons land. Het grensvlak tussen koude continentale lucht (met sneeuw) en zachtere zeelucht (met regen) is erg klein.

 De toenemende bewolking op donderdagavond is de voorbode van een frontaal systeem, verbonden aan een depressiekern die komt afzakken van boven de Noordzee. De weermodellen bereken deze kern vrijdag voorlopig boven onze omgeving. De precieze koers wordt cruciaal, want vlak ten noorden van de kern zijn de bovenluchten wat kouder en staat er ook aan de grond een aflandige wind. Daar valt zo goed als zeker sneeuw. Ten zuiden van de kern zijn de bovenluchten een fractie warmer en waait de wind ook nog eens van over zee. Daar valt de neerslag als regen. Het overgangsgebied tussen beide soorten neerslag is erg klein. Voorlopig ziet het er naar uit dat het grootste deel van Nederland met sneeuw te maken krijgt. Dat geldt ook voor het oostelijke deel van Vlaanderen. Voor het uiterste westen van België lijkt de kans groot dat de meeste neerslag als regen zal vallen. Het EPS van ECMWF berekent daar temperaturen tussen +1 en +5°C. Voor het centrum wordt het kantje boordje. Daar zal pas in laatste instantie duidelijk worden of er regen, natte sneeuw of sneeuw valt. Er wordt in elk geval behoorlijk wat neerslag berekend: zo'n 10 tot 15 mm. In de Hoge Venen is de situatie veel duidelijker. Daar valt vrijdag een pak sneeuw, bij maxima rond -2° en minima rond -5°C of nog lager.
Er staat vrijdag ook flink wat wind, waardoor het erg guur zal aanvoelen.

Verwachting na vrijdag

Wat er vrijdag precies gebeurt, zal ook het verdere vervolg bepalen. Omdat de luchtdruk begint te stijgen, neemt de wisselvalligheid af en komen er brede opklaringen. Als er een sneeuwdek ligt, kan het 's nachts flink afkoelen en blijft het ook overdag vrij koud. Ligt er geen sneeuw, dan koelt het ook veel minder af, met maxima rond 5 à 6°C en nauwelijks vorst tijdens de nachten.

Op de langere termijn valt het op dat de verschillende weermodellen eensgezind met een grote kans op echt winterweer komen. Ze berekenen blokkades ten noorden van ons, waardoor we eind volgende week in de koude continentale lucht terecht zouden komen. Die eensgezindheid is opvallend, maar het verleden leert ons dat dit geen garantie is op succes. Het tot stand komen van een blokkade is een delicaat proces, dat door de grofmazige weermodellen die de lange termijn berekenen, nogal eens fout wordt ingeschat. Volgens het EPS van de 12Z-run van gisteren was er rond half december in Vlaanderen ruim 60 procent kans op ijsdagen, in de 00-run van deze ochtend is dat percentage flink afgezwakt. We zullen het nog wel een paar keer zien veranderen de komende dagen.

De koude berekeningen van het Europese weermodel voor de langere termijn. Ook de onzekerheid vanaf vrijdag is goed te zien (bron: www.weerplaza.nl).



maandag 3 december 2012

Jelena Peeters verbaast op 5 kilometer

Jelena Peeters in actie tijdens het videoportret dat schaatsen.nl gisteren over haar maakte.
Het is een beetje ondergesneeuwd geraakt door de (terechte) aandacht voor Bart Swings, maar dé prestatie in het Belgische schaatsen tijdens de voorbije worldcup in Astana, kwam van Jelena Peeters. In de B-groep van de 5.000 meter reed ze verrassend naar de tweede plaats. Op zich al een uitstekende prestatie, maar met haar tijd (7:09.8) deed ze beter dan maar liefst de helft van de deelneemsters in de A-groep. Dat betekent dat ze eigenlijk de 9de tijd van alle schaatsters neerzette. Ze moest slechts 8,5 seconden toegeven op de winnares, meervoudig wereld- en olympisch kampioene Martina Sablikova. Op een lange afstand als de 5 kilometer is dat erg weinig. Ook zij vindt dus stilaan aansluiting met de wereldtop.

Net als Swings, rijdt Peeters dit seizoen het ene Belgische record na het andere. Ook net als Swings, is ze eigenlijk nog maar pas bezig als schaatster. Dit is haar derde jaar, waarvan pas het tweede waarin ze "serieus" met de sport bezig is, zo zegt ze zelf. De 27-jarige Peeters combineert het schaatsen met haar werk als freelance grafisch ontwerper.
Half januari mag ze, samen met Nele Armée, deelnemen aan het Europees kampioenschap allround in Heerenveen.

Bekijk hier het videoportet dat de Nederlandse website www.schaatsen.nl gisteren maakte van Jelena Peeters.

zondag 2 december 2012

Sneeuwdek van 15 cm in Ardennen


In Mont Rigi, op 640 meter hoogte, lag deze namiddag ruim 15 centimeter sneeuw.

Er verandert weinig aan de verwachting die ik vrijdag heb opgesteld. Zoals verwacht is er de voorbije nacht en deze ochtend wat natte sneeuw gevallen in het centrum en het oosten van het land. In het westen bleef het bij buien van regen en korrelhagel, met hier en daar ook een klap onweer. De Hoge Venen waren vandaag al het decor voor mooie winterse plaatjes, met een sneeuwdek van 15 cm. Ook komende nacht en morgenochtend kan er in Vlaanderen tijdelijk nog wat winterse neerslag vallen, maar al snel loopt de temperatuur op en begint het te regenen. 's Avonds duidt de thermometer 7 à 8°C aan.
In de hoge Ardennen dooit het morgennamiddag en morgenavond tijdelijk ook flink, met maxima rond +3°C. Het sneeuwdek krijgt het er eventjes moeilijk, maar wordt al snel weer aangedikt.Vanaf dinsdag keren we immers al terug naar het huidige weertype, met van tijd tot tijd winterse buien in het laagland en sneeuw over de Ardense hoogten.

De verwachtingen vanaf vrijdag zijn erg onzeker. Echt zacht wordt het niet, diepwinters evenmin. Alles wat daartussen zit, behoort wel nog tot de mogelijkheden.Vrijdag en zaterdag krijgen we te maken met neerslagzones. Het valt voorlopig nog moeilijk in te schatten of die in Vlaanderen regen, natte sneeuw of sneeuw zullen brengen. Dat zal afhangen van de precieze koers van de depressiekernen. Later meer hierover.

Wel diepwinters is het in Scandinavië, waar de middagtemperaturen vandaag en de komende dagen blijven hangen tussen -10 en -20°C, plaatselijk is het zelfs nog wat kouder.

De middagtemperaturen van vandaag. In West-Europa is het kil, in Scandinavië diep winters.