donderdag 26 september 2013

Kersen plukken in Moermansk

Gisteravond ging het in het Canvas-programma Terzake over het afsmelten van het zeeijs aan de Noordpool, en de nieuwe economische mogelijkheden die dat schept voor een haven als Moermansk. Bewoners van deze stad getuigden voor de camera van reporter Jan Balliauw dat het de voorbije zomers opvallend warm was in hun stad en dat ze de hoeveelheid sneeuw en zeeijs jaar na jaar zien afnemen.
Er klonk ook een ander geluid. Balliauw sprak in de reportage met een aantal Russische wetenschappers die hem wezen op een merkwaardig feit: er lag deze zomer maar liefst 50 procent meer zeeijs aan de Noordpool dan vorig jaar. Voor die Russische wetenschappers was dat een aanwijzing dat de Aarde niet meer opwarmt, en al helemaal niet door toedoen van de mens. Volgens hen gaat het om een natuurlijke cyclus en zal de hoeveelheid zeeijs in de Noordelijke IJszee vanaf nu weer beginnen toenemen.
Volgens Balliauw inderdaad een merkwaardige vaststelling, die in tegenspraak is met de warme zomers waarover de inwoners van Moermansk spreken. Maar is dat ook wel zo?

De oppervlakte zeeijs op 7 september 2012 en 7 september 2013: er lag dit jaar opvallend meer zeeijs aan de Noordpool, maar 2012 was dan ook een absoluut recordjaar.


Wie mijn vorige bijdrage op dit blog heeft gelezen, kent eigenlijk al het antwoord. De wetenschappers in de reportage van Balliauw zwaaien met kaarten van vorig jaar en vergelijken die triomfantelijk met de situatie van dit jaar. Daarbij hebben ze volledig gelijk: er lag dit jaar tijdens het zomerminimum de helft meer ijs aan de Noordpool dan vorig jaar (zie hierboven). Maar hier doen ze helaas aan weinig wetenschappelijke "cherry picking": verwijzen naar één geïsoleerd feit dat je goed uitkomt in een poging om een hele theorie te bewijzen. Kersen plukken in Moermansk. Zo zeggen de Russische wetenschappers er niet bij dat in de zomer van 2012 alle vorige diepterecords van het zeeijsoppervlak aan de Noordpool verpulverd werden. Het is dan niet zo moeilijk om het jaar daarop opnieuw 50 procent beter te doen. Maar 50 procent beter dan het absoluut diepterecord van 2012 is nog altijd véél minder dan het dertigjarige gemiddelde. Sla er de grafieken van mijn vorige bijdrage nog maar eens op na.

Opvallend meer ijs dan vorig jaar, maar nog altijd beduidend minder dan het dertigjarig gemiddelde.

Is de warme zomer van 2013 in Moermansk in tegenspraak met de grotere oppervlakte zeeijs aan de Noordpool dit jaar? Nee, integendeel zelfs. Het was de voorbije zomer vaak erg rustig en zonnig hogedrukweer boven deze regio. Daardoor kon de zon het landoppervlak er flink opwarmen. Maar het rustige hogedrukweer zorgde er ook voor dat het zeeijs veel beter samen bleef dan vorige zomer, toen een zware zomerstorm het zeeijs in stukken brak. Een compacte ijsmassa in een rustige omgeving houdt zichzelf koel en smelt veel minder snel af dan een verbrokkelde ijsmassa in een zware zee. We kennen de weerspreuk "Dooi zonder regen of wind is niet waard dat hij begint." Eigenlijk geldt dat voor een deel ook voor de Noordpool.

Hebben de Russische wetenschappers ongelijk? Misschien niet. Misschien groeit het zeeijs vanaf nu weldegelijk weer aan. Maar ze kennen in elk geval erg weinig navolging met hun theorie. Het overgrote deel van de klimatologen gaat er van uit dat de dalende trend in het zomerminimum van het zeeijs aan de Noordpool zich de komende decennia gewoon verder zet.


woensdag 18 september 2013

Eerste tekenen van winter op noordelijk halfrond

Hoewel we astronomisch gezien nog altijd in de zomer zitten op het noordelijk halfrond, zijn de eerste tekenen van de naderende winter alweer zichtbaar. Zo is het zeeijs aan de Noordpool sinds een week weer lichtjes aan het aangroeien. In Oymyakon in Siberië vriest het 's nachts alweer licht en volgens het Europese weermodel blijft het er vanaf zondag ook overdag vriezen, met daarbij ook wat lichte sneeuwval. Gelukkig kunnen wij ons nog opmaken voor een nazomerse periode.

Bron: http://arctic.atmos.uiuc.edu/cryosphere


De oppervlakte van het zeeijs aan de Noordpool bleef tijdens het zomerminimum beduidend boven het niveau van vorig jaar. Toen smolt het zeeijs weg tot een record van amper 2,23 miljoen vierkante kilometer. Dit jaar bleef er tijdens het zomerminimum 3,55 miljoen vierkante kilometer ijs liggen. We zitten hiermee vrijwel perfect op hetzelfde schema als 2009. Klimaatsceptici zullen dit ongetwijfeld gebruiken als argument om te beweren dat de globale opwarming stokt of zelfs dat de Aarde weer afkoelt, maar dat is veel te kort door de bocht. Er worden niet elk jaar records gebroken en de algemene trend van het zeeijsminimum aan de Noordpool is duidelijk nog dalend. Lees daarover meer op de blog van het Britse MetOffice of bekijk deze bijdrage van Skeptical Science met een verhelderende grafiek en hoe deze vooral niet geïnterpreteerd moet worden.

Het opvallende record van vorig jaar wordt onder meer verklaard door een zomerstorm die toen lelijk huis hield boven de Noordelijke IJszee. Het zeeijs raakte daardoor verbrokkeld en die verbrokkelde ijsschotsen smelten sneller weg dan één compacte ijsmassa. Dit jaar was het veel rustiger boven de IJszee. Het is nu afwachten hoe snel het ijs weer aangroeit en of ook het volume toeneemt. Dat laatste is erg twijfelachtig. De Cryosat-satelliet van ESA zag de voorbije drie jaar het volume zelfs sterk afnemen. Ook hier moeten we nog voorzichtig zijn met conclusies, want de meetreeks is amper drie jaar jong.

Op dit ogenblik is het trouwens niet eens zo koud op de geografische Noordpool. Het vriest er een graad of drie, maar de komende dagen zou het kwik er weer stijgen tot rond het vriespunt. Pas na het weekend zou het er duidelijk weer kouder worden.
Zoals gezegd: bij ons is het nog lang geen winter, en gelukkig maar. Een hogedrukgebied zorgt vanaf het weekend voor rustig en vrij mooi najaarsweer. Meer details daarover zijn te lezen in mijn weerbericht (zie de knop boven aan dit blog).

woensdag 11 september 2013

Weerrapporten bijgewerkt

Ik geef het toe: de voorbije jaren heb ik mijn oudste website, die van mijn weerstation, wat verwaarloosd. Er stonden heel wat "dode" links in en vooral: het overzicht van de maand- en jaarrapporten was niet meer actueel.
Daarom heb ik deze regenachtige dag nog eens de handen uit de mouwen gestoken en de nodige renovatiewerken uitgevoerd. De rapporten zijn weer volledig up-to-date en ik heb ze in een overzichtelijk tabelletje gestoken.
Trouwe bezoekers van mijn weerstation-website die toch nog de oude versie zien, moeten gewoon eventjes de pagina opnieuw laden ("refreshen") door op F5 te duwen of rechts te klikken en vervolgens "frame opnieuw laden".

Nog eens de link naar mijn weerstation voor wie het nog niet zou weten: www.stationbaarle.be. 

Weerstation Drongen-Baarle in de winter.

zondag 8 september 2013

Tropisch warme 5 september

Op donderdag 5 september beleefden we de warmste septemberdag sinds 1962. In Drongen liep het kwik op tot 32°C. Zo een lange, warme zomer is vrij uitzonderlijk. Misschien voor velen zelfs wat verrassend na een koude lente. Dat was trouwens de koudste lente sinds... 1962.
Twee keer 1962, dat is niet helemaal toevallig. Oorzaak van zowel het koude lenteweer als het warme zomereinde, is een overwegend geblokkeerd weerpatroon. Dat wil zeggen dat hogedrukgebieden de weg afsnijden van de westenwinden en de baan vrij maken voor continentale lucht. Continentale lucht is koud in de winter en de lente, maar warm in de zomer en het begin van de herfst. Dat was zowel in 1962 als in 2013 het geval.
In 1962 bleef het overwegend geblokkeerde patroon zich trouwens nog maandenlang handhaven, wat leidde tot de legendarisch koude winter van 1963.
Behaalde resultaten in het verleden zijn in de weerkunde geen garantie voor de toekomst. Of de geschiedenis zich zal herhalen, valt nu onmogelijk te zeggen.

De weerkaart van 5 september. Hogedrukgebieden blokkeren de westenwind. Erg warme lucht uit Spanje en Portugal stroomt naar België.

De temperatuur om 17u lokale tijd op donderdag 5 september. Op veel plaatsen in België, Nederland en Frankrijk is het tropisch warm.






dinsdag 3 september 2013

Overzicht zomer 2013 in Drongen

Ik heb een overzicht gemaakt van de meteorologische zomer in Drongen (1 juni tem 31 augustus)

Gemiddelde temperatuur: 17,6°C.
Gemiddelde maximum: 23,1 °C.
Gemiddelde minimum 12,5°C.

Hoogste maximum: 32,9°C op 2 augustus.
Laagste maximum: 14,8°C op 1 juni

Laagste minimum: 4,1°C op 2 juni
Hoogste minumum: 19,3°C op 2 augustus

Hoogste daggemiddelde: 25,2°C op 2 augustus
Laagste daggemiddelde: 10,7°C op 1 juni

Er waren 6 tropische dagen (30°C of meer), 29 zomerse dagen (25°C of meer) en 65 warme dagen (20°C of meer).

Er viel 147 mm regen. Daarvan viel er maar liefst 32 mm op één dag (27 juli). Het regende in Drongen in totaal 73 uur tijdens deze drie maanden.

De gemiddelde luchtdruk bedroeg 1016 hPa. De hoogste luchtdruk was 1029 hPa op 8 juli, de laagste was 1001 hPa op 27 juli (dat was ook de dag met de meeste neerslag).

Op de grafiek: de temperatuur tijdens de meteorologische zomer in Drongen.